Sıfır Atık Nedir: Arçelik’in Sıfıra Yakın Atık Çalışmaları Nelerdir?

Tüketimin her geçen gün artması ne yazık ki atıkların da artması anlamına geliyor. Çevreyi ve insan sağlığını tehdit eden ürün, ambalaj ve malzeme atıklarının sorumsuzca doğaya karışması atık sorunun oluşmasına sebep oluyor. Sıfır atık anlayışı ise atıkları azaltma ve atık yönetimi noktasında çeşitli çözümler sunuyor. Tabii bu çözümlerin uygulanması için hem kişilerin hem de kurumların bazı sorumluluklar alması gerekiyor.

Gelin, ilk olarak sıfır atık anlaşını inceleyelim. Ardından hem bireysel olarak sıfır atık konusunda atılması gereken adımlara hem de Arçelik olarak Sıfıra Yakın Atık Yönetimi alanındaki amaçlarımıza ve aksiyonlarımıza birlikte göz atalım.

Sıfır Atık Anlayışı Nedir?

Sıfır Atık Uluslararası Birliği’ne (ZWIA) göre sıfır atık; ürünlerin, ambalajların ve malzemelerin çevreyi veya insan sağlığını tehdit edecek şekilde yakılmadan ve toprağa, suya veya havaya karıştırılmadan sorumlu bir şekilde üretilmesi, tüketilmesi, yeniden kullanılması ve geri kazanılması yoluyla tüm kaynakların korunmasıdır. Sıfır atık konusunu sabit bir hedef olarak görmekten ziyade kaynakların çıkarılması, üretim ve tüketim zincirinin her aşamasında israfın ortadan kaldırılması için çalışmalar yapmak gerekir.

Sıfır atık anlayışı, sürdürülebilir üretim ve tüketim alışkanlıklarının kazanılmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını destekler. İsraftan kaçınırken atığın azaltılmasını ve mümkünse önlenmesini savunur. Atık azaltmaktan başlayarak sıfır atık konusunda kazanımlar elde edebiliriz.

Gelin, atık azaltmanın önemini yakından inceleyelim.

Atık Azaltmanın Önemi

Atıkların artması, çevre kirliliğini artırıp doğal kaynaklara zarar verirken ekonomik olarak da olumsuz etkiler yaratır. Bu nedenle atık ayrıştırmanın ötesine geçerek atık azaltmaya ihtiyacımız var. Dayanıklı ürünler kullanarak atıklarımızı azalttığımız takdirde doğada neden olduğumuz kirlilik miktarını da azaltabilir, yeni kaynakların kullanılması ve yeni ürün üretimi ihtiyacını minimuma indirebiliriz. Bu şekilde döngüsel ekonomiye de katkı sağlayabiliriz.

Döngüsel Ekonomi Yaklaşımı

Sıfır atık, yapısı itibarıyla döngüselliğe dayalı bir ekonomiyi hedefler. Döngüsel ekonomi yaklaşımı; sadece çevre duyarlılığı geliştirilmesi veya sosyal dayanışmanın artırılması ile kalmaz, toplumsal açıdan daha olumlu sosyo-ekonomik sonuçlara ulaşılması adına da katkı sunar.

Döngüsel ekonomi yaklaşımı en temel hâli ile üç parçadan (3R Kuralı) oluşur:

Azalt.
Yeniden kullan.
Geri dönüştür.

Şimdi de döngüsel bir ekonomi yaratmayı hedefleyen sıfır atık anlayışının avantajlarını inceleyelim.

Sıfır Atık Anlayışının Avantajları

Sıfır atık anlayışı, hem çevresel hem de ekonomik açıdan önemli faydalar sağlar. İşte, sıfır atık anlayışının avantajlarından bazıları:

Daha çevreci bir anlayışa sahip olma, tasarruf etme, doğayı koruyarak yaşadığımız çevreye doğrudan katkı sunabilme ve geleceğe daha yaşanılabilir bir Dünya bırakma konusunda destek olur.
Geri dönüşümü destekleme ve sahip olduklarımızı yeniden kullanma veya tamir etme yöntemlerini benimseyerek uzun ömürlü kullanım elde etme fırsatı sunar.
Yeni iş fırsatları ortaya çıkarabilir. Geri dönüşüm tesisleri, atık toplama ve yönetim şirketleri gibi yeşil işlerin sayısı artar. Bu da istihdam yaratır ve ekonomik büyümeyi destekler.
Toplumdaki eğitim ve farkındalık düzeyi artar. İnsanlar atıkların doğru şekilde yönetilmesi konusunda daha bilinçli olurlar ve çevre koruma konusunda daha duyarlı hale gelirler.

Farklı alanlarda faydalar sağlayan sıfır atık anlayışının bireysel olarak uygulama alanlarına göz atalım.

Sıfır Atık Anlayışının Bireysel Olarak Uygulanması

Sıfıra yakın atık anlayışını gündelik yaşamda uygulamak aslında çok pratik bazı temel eylemleri gerektiriyor. Bu uygulamaları sabırlı bir biçimde günlük yaşama dahil ederek geleceğe katkı sağlamak mümkün.

Günlük yaşamda az atık oluşturmayı benimsemek büyük önem taşımaktadır. Atık oluşmasını engellemek, atık oluştuktan sonra geri dönüştürmekten çok daha kolay bir yöntem. Hayatınızda buna benzer birçok alışkanlığınızı değiştirerek sıfır atık için güzel bir başlangıç yapabilirsiniz. İşte, atabileceğin adımlardan birkaçı:

Pet şişe yerine matara tercih etmek
Mutfakta plastik kullanımı yerine cam malzemeli ürünleri kullanmak
Alışverişlerde plastik poşet almak yerine bez poşet bulundurmak
Alışverişlerde gereksiz satın almadan ve israftan kaçınmak
Tek kullanımlık ürünleri kullanmamak

Sıfır atık, hayatımızın her noktasında mümkün olmasa da sıfıra yakın atık açısından da bu konuya destek olabilirsiniz:

Atık pilleri atık pil toplama noktalarına teslim etmek
Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaları (AEEE) elektronik atık kutularına ya da belediyelerin atık getirme merkezlerine bırakmak
Geri dönüştürülebilir ürünler tercih etmek

Tabii bireysel çabanın yanı sıra kurumların da sıfır atık konusunda bazı sorumluluklar alması gerekiyor.

Arçelik’in Sıfıra Yakın Atık Hedefleri ve Çalışmaları

Arçelik olarak Sıfıra Yakın Atık Hedeflerimiz kapsamında kaynaklarımızı daha verimli kullanmak için çalışıyoruz. Faaliyetlerimizden kaynaklanan atıkları azaltarak atık oluşmasını önlüyoruz. Atıkları direkt kaynağında ayrıştırma konusunda da etkili çalışmalar yapıyoruz.

Sıfıra yakın atık konusunda en büyük hedeflerimizden biri üretimdeki atık geri kazanım oranımızı* 2030 yılına kadar %99’a çıkarmak.

Sıfıra yakın atık hedefimize ulaşmak için;

Daha az kaynak kullanan teknolojilere yatırım yapıyoruz.
Ürün tasarım ve üretim süreçlerinde geri dönüştürülmüş malzemeler kullanıyoruz.
Çevresel etkisi azaltılmış geri dönüştürülebilir ürünler tasarlıyoruz.
Sıfır atık bilincini yerleştirmek ve bunun sürdürülebilirliğini sağlamak için eğitim çalışmalarımıza devam ediyoruz.
Türkiye’nin yanı sıra üyesi olduğumuz yetkili kuruluşların kuralları çerçevesinde faaliyet gösterdiğimiz diğer ülkelerdeki AEEE yönetimi kapsamında da üretici olarak sorumluluklarımızı yerine getiriyoruz.

Arçelik AEEE Geri Dönüşüm Tesislerimizde 2014 yılından bu yana yaklaşık 1,65 milyon atık elektrikli ve elektronik ekipmanı geri dönüştürmeyi başardık. Detaylı bilgi için Atık Elektrikli ve Elektronik Ekipman (AEEE) Geri Dönüşümü sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Çalışmalarımızı 2022 Sürdürülebilirlik Raporu’muzda yer alan Atık Yönetimi bölümünden inceleyebilirsiniz.

Geleceği düşünerek sıfır atık ve atık yönetimini yani geri dönüşüm ve geri kazanım prensiplerini tüketim anlayışımızın odak noktasına yerleştirmemiz çok önemli. Çünkü gezegenimizi korumak için sıfıra yakın atık anlayışı bir ödev değil, bir zorunluluktur.

*Geri kazanılan atık, bu hedefte enerji geri kazanımı ile geri kazanılacak atığı ve yakılacak atığı içerir. Ortak girişimler dahil değildir.